Chùm thơ Tân hình thức – Nguyễn Lương Ba

HỌC

Học để chơi

Chơi thì phải

học học mà

không học càng

thêm nhọc xưa

nay lắm kẻ

gọi hào hoa

Sách chẳng cầm

tay sao hiểu

“Tự cổ nhân

hề trọng đại khoa.

Tại kim ngã

hữu khinh sơ độc”.

Sách dày chữ

nhỏ liếc qua

loa e thẹn

làm người kia

sao chẳng học.

CƠN BÃO TUYẾT MÙA ĐÔNG

“ Mỗi ngày ngọn gió lạ thường sẽ thổi tới

Ngoài biển khơi, trên lục địa

Sò hến côn trùng cũng chẳng yên thân…”

Tô Thùy Yên

nói một đợt gió bão tuyết

tràn xuống tận texas mà

đậm những cơn mưa thay mùa

nhạt nắng lạnh lùng vô cùng

nói một đợt gió bão tuyết

coi chừng là một tai họa

tràn xuống tuyết rơi nhiều như

ủ trời trắng mờ hơi ẩm

thành phố nào không điện khi

thành phố không đèn rơi từ

giấc mơ hàng xóm đã thức

dậy một đêm bão tuyết lạnh

lùng căn phòng của trái tim

tỉnh thức luôn tỉnh thức máu

đập niềm băng giá có đập

hay không có đập hay là

thành phố không đèn giấc mơ

dĩ vãng chiếc lồng ấp sưởi

ấm những đêm đông giá lạnh

đời trai gió bạt xe xiêu

hay là vang vang “. Giấc Nam

Kha khéo bất bình, Bừng con

mắt dậy thấy mình tay không”*

mặt trời thật xa để nắng

về theo nắng ghi khắc cơn

bão tuyết mùa đông trắng bạt

trời không thể hiểu đời mưa

bão này có một không hai

quạnh hiu đới ta trên những

mùa mưa bão nào nữa lòng

xin gửi lại chút tâm tưởng

bạn bè anh em chòm xóm

đêm ấy còn bàng hoàng nha.

· *Thơ Cung Oán Ngâm Khúc

· Viết để ghi nhớ cơn bão tuyết

đã thổi tràn qua tiểu bang Texas

đêm 14 rạng sáng ngày 15/02/2021.

XUÂN TRIỀU MAI ẨN

Xuân chiều rồi có khi khác

xuân trưa, người lữ thứ nhớ

ngọt ngào ngày ấy mai trinh

vẫn duyên dáng cốt cách kiên

cường diễm lệ xuân triều mai

ẩn trắng xuân về tuyết trắng

tuyết trắng mai trinh vẫn cốt

cách kiên cường diễm lệ xuân

triều mai ẩn một lòng son

tuyết trắng xuân về tuyết trắng

tuyết trắng vương đồi hồng nào

thấy đóa hoa hồng đóa hoa

hồng nhìn nhớ nhớ nhìn hạ

đến gió hòa mơ Khổng Mạnh

đông lùi mây thuận nhớ Nghiêu

xưa xuân đấy xuân đây đất

ngóng mưa em hỏi anh rằng

sương tuyết dãi dầu tùng cội

xanh xanh lá nõn bao năm

xa cách thành quê cũ Tết

xuân về lại nhớ mai mai

nhà đã nở hay chờ xuân ?

Ra tết mùng năm lại nhớ

Đào cành Đào báo tiệp nhớ

Quang Trung .*

*… Ngày mồng 5 Tết năm Kỷ Dậu (1789) vua Quang Trung đại phá quân Thanh tại gò Đống Đa buộc tướng Tàu là Sầm Nghi Đống phải treo cổ tự tử. Tôn Sĩ Nghị chỉ đem được vài trăm quân chạy thoát về Long Châu ( Quảng Tây) …

Bài thơ này đã đăng trên tạp chí Văn Học Mới số 10 Xuân Tân Sửu 2021 trên Issuu)

CĂN NHÀ Ở VÂN DƯƠNG

Tôi đứng nơi hàng hiên

căn nhà có mái che

phủ nhìn ra bầu trời

xám gió trong bóng dáng

căn nhà chỉ còn là

cái mái che với những

khung cửa gian phòng yên

lặng đốt lên hình ảnh

chỉ còn là bóng em

kín đầy gian phòng yên

lặng này thật là yên

lặng một cái gì mong

manh dang dở phải anh

nhớ căn nhà long lanh

với cái khung cửa gian

phòng còn lại em ngọn

đèn bên khu vườn u

tối bài học nủa đêm

tiếng dế râm ran ôi

mưa tí tách căn nhà

có mái che lạnh lùng

mưa rơi tí tách anh

nhớ anh nhớ đường về

em Chi Em Diệp đó

tình yêu để làm gì?

anh về lại nơi đây

đứng đây yên lặng nghe

nhớ lại nghe những lời

âu yếm ngày nào em

đạp xe ngang gian phòng

yên lặng này với cái

khung cửa anh vẫn thường

nói thật to em đạp

xe ngang em cứ đạp

xe ngang và anh cứ

nói thật to nhiều khi

cũng khùng em cứ đi

tà áo thiết tha trên

đường em đi những ngày

tôi đã trở về đây.

TRONG THÀNH PHỐ NÀY

Những người con gái chợt khóc như

một sự tình cờ của một ngày

gặp gỡ nơi xa và thở than

thân phận, những người mẹ nói về

chiến tranh và thở than thân phận

con cái chúng ta hôm nay đã

thường sống bên cạnh những phi lý

làm nên của cải cuộc đời này.

ở đó khi nhìn về con đường

loạn ly mà nhiều người lần lượt

đi qua tôi vẫn còn ngẩn ngơ

giữa hàng rào tình cảm chúng ta

vẫn ôm trong tay nổi buồn phiền

hình như những hy vọng sà xuống

hình như những lời thơ cô đơn

mà nhiều người lần lượt đi qua

đã ký thác cho tôi ở đó

hình như trong lòng chúng ta lớn

lên nổi lo âu về mai sau.

Chúng ta thường thì thầm với nhau

như khuôn mặt bạn bè thân yêu

những người con trai nói về tình

yêu trong mùa bom đạn, những người

con gái trù tính tương lai như

hỏa châu buồn chợt tắt chợt tan.

Đã cho tôi hơi thở nhiệm màu

với tình yêu thiêng liêng nhỏ bé.

Chúng ta thường thắp sáng niềm tin

bởi trong lòng những điều vô nghĩa

như trái khói làm sa mù cuộc

sống. Con đường là đường mình đi

nhận đón ngày tháng trên cao và

sức sống sẽ đưa vào lịch sử.

Khi không còn đi trên đời, tôi

nhắn nhủ đến thế hệ con cháu

hãy gói giùm tôi tro vàng của

thời gian ở bất cứ nơi nao

tôi nhắn nhủ đến thế hệ con

cháu hãy gói giùm tôi lịch sử

vàng trên vùng vừa mới lập cư.

Để dành thân thiện cho mai sau.

KHI NGANG QUA ĐẬP ĐÁ

(Nhớ những mùa lụt lội ở Huế-10/2020)

Ta nâng ly ngày tiễn đưa bạn

bè một thời giờ tóc dài bạc

đãi bạn mai bạn đi làm loài

chim bay mãi một thời sao lắm

anh em ta ráo hoảnh nhìn người

xa xưa tên Chi và nhiều bạn

khác nhìn người bạn xa xưa đó

bọn mình theo những mái tóc thề

bổng nhớ hoa nắng trôi dài dọc

mái tóc thề ngẩn ngơ chiếc áo

dài ai bay qua cầu trắng bạc

hạt mưa long lanh ta lại gặp

người bạn tên Chi con đường đi

qua Đập Đá phơi bụi nón lá

em chỉ còn là chấm nhỏ nhỏ

nhỏ có thấy thế không Chi nờ

khi ngày bắt đầu và đêm cũng

rục rịch bắt đầu luôn thế nào

đi nữa em chỉ còn là nụ

cười em bé mỗi sáng hay như

ngày xưa hỏa châu rọi sáng tiếng

gọi máy rè rè (đích thân đích

thân nghe rõ) đi nữa em chỉ

còn là nụ cười em bé nơi

Chi không biết những bao cát về

những bao cát làm hầm trú ẩn

cho trái tim mình không ngủ ngày

xưa ấy nhớ về thăm O Hai

ở Bao Vinh nhớ nhé ngày ấu

thơ đi qua những độn cát và

hầm cát tuổi trẻ không dài lắm

và tuổi già con đường của cát

bụi thẩm sâu.

CƯ XÁ MÙA ĐÔNG

Thỉnh thoảng tôi vẫn hay đi bộ

trong khu vườn không biết là tôi

tìm gì trong khu vườn có thể

là tôi không biết vì như lá

Vàng rơi trên lối đi mùa thu

mùa thu dã tới, lá đã rơi

lá rơi rồi lá sẽ khô. Lá

sẽ lạnh lẽo. Hàng cây trơ trụi.

Mùa đông đến gió từ miền bắc

(ngọn gió nào) buốt giá thổi thật

đều, đều đều thản nhiên vô tâm.

khởi hành đúng kỳ hạn cho nên

Mùa đông đến nơi căn nhà của

Connie (vừa lên miền bắc) tuyết

có lẽ tuyết rơi nhiều lắm cái

cửa sổ nhìn ra vườn hoa hồng

Tôi không nghĩ gì nhiều có lẽ

đã chết hết tuyết rơi trắng xóa

lại rơi trên cái cầu thang mùa

đông đến đường đóng băng, nơi chiếc

Xe già nua, nơi căn nhà cũ kỷ

nơi kia không ai ngó ngàng gì

cả, bây giờ tôi biết thêm về

cái bánh xe, cái bình điện cái

Gạt nước, tôi đi ngày đêm mưa

đêm cũng không muốn uống thêm nữa

ly cà phê/ bass concerto

đọc thơ ở galleria chiều thứ tư

Có patio, có party

có trà đá, có chiêu đãi còn

bao lâu bài thơ tôi thích đọc

giữa mùa đông ảm đạm này sẽ

Hòa tấu những bản nhạc chưa nghe

bao giờ Con đường xưa em đi

quê nhà chợt nhớ mùa đông anh

cho em mùa xuân giá lạnh sau

Đó đi qua cầu lạnh mà căm

mưa dai kể chuyện ma học hành

từ từ sau đó đi qua nhà ?

gió thổi nàng hô hấp bầu trời

Xám bạc gió thổi, gió thổi thổi

rồi nàng biết tất cả, tôi bị

gió chướng cho nên uống nhiều nước

nơi cái thác ờ oklahoma

Chờ mùa hè về nắng trong trong

Tôi sẽ bớt long đong họa may

Tôi sẽ bớt đứng ở basement nhớ

Những ngày tản cư mùa đông lạnh

ở quebec vẫn lang thang vẫn đi

vào lịch sử người hướng dẫn nói

về cái chuông không khí lạnh tiệm

mac donalds cái bánh làm nhỏ

hơn burger king và tiếp theo là

ngủ trên chiếc tàu điện đi qua

longueile có một tiệm luôn

luôn tấp nập ngồi quây quần bên

bầu cua cà cọp ở đầu làng

đang cúng mồng một tết rước ông

bà đang quỳ lạy thật trang nghiêm.

(Nhân mùa tựu trường, post lại bài thơ cũ)


DẤU CHÂN EM NGÃ SÁU

Xưa kia tôi đứng dưới cổng trường

nghe ầm động những bước chân

em về trên lối hành lang

dọc dài một màu xanh nước vôi

tôi lại đứng bên kia bờ học xá

nghe mặt đường đen dính một dấu chân

dấu chân còn mang nhiều tích truyện cũ

kể dài trên phiến đá băng

em lại về trên con đường dốc đồ

ngã sáu nơi cà phê hẻm sâu.

ĐỜI NGƯỜI ĐÃ CŨ

Cứ cũ như đã vốn có

và những câu hỏi bao quanh

những bài thơ của ngày hôm

qua “ hai bàn tay nắm chặt

hư vô mà hình dung hạnh

phúc ngày mai (thanh tâm tuyền)*

và những câu hỏi là vì

sao phải nắm chặt hư vô ?

hư vô tự cảm nhận cái

sức không là gì mà hình

dung hạnh phúc ngày mai

đó là những ngày dài thần

thánh trong trái sầu cô độc

một thành phố chìm đắm nhìn

cái tiệm salvation army kìa

cũng chìm đắm không khách không

người không khoảng cách được bước

chân hư vô ( lại hư vô)

đó là đừng đi đâu nhé

em mùa hè rát bỏng đừng

đi đâu nhé em mùa thu

sắp dừng lại một cách tự

do hít thở hít thở một mình

đi lui đi tới thật ngại

ngùng mùa hè rát bỏng cái

tiệm salvation army closed

due to covid 19 chắc đóng

cửa luôn cái t shirt chữ

nghĩa lạ lẫm khó tìm đó

là một ngày mất đi niềm

vui thật giản dị la cà

cho hết ngày cứ cũ như

đã vốn có mà cũng phải

đóng không có cách gì khác

thật ồn ào đông đúc làm

sao mà giữ khoảng cách vì

vậy bài thơ rất khó viết

để hít thở hít thở đi

lui đi tới cái chân này

rồi cũng ngồi nhà coi phim

broken arrow chờ thời.

*Bài thơ” Đừng bắt tôi từ biệt”

Sáng Tạo số 3(12/1956).

Trong khuôn viên trường Đaị Học Đà Lạt, khu nội trú. Đang theo học khóa Đại Học Sư Phạm 2 năm của chương trình Công Giáo (trung học La San) (Hình chụp năm 1965)

Đã đăng trong tạp chí Văn Học Mới số 8/ tháng 9-2020.

Nhà thơ Nguyễn Lương Ba trong sân trường Lasan Đà Lạt

Bài thơ song ngữ được đăng trên tờ báo giấy thơ Tản Hình Thức số 60 tháng 6 nam2020 ( Thạch Tốt là bút hiệu của Nguyễn Lương Ba – Đọc báo trên issuu)

BỐN GIỜ SA’NG

Chiềc xe đổ rác lại đến đổ

rác từ tờ mờ sáng có hai

người đi bộ đã đi khi trời

còn nhá nhem và chiếc xe đổ

rác cứ thế vào bốn giờ sáng

chiếc xe đổ rác làm nhiệm vụ

câu cái dumster tiếng sắt va

đập thiệt chói tai hai người đi

bộ như không có chuyện gì xảy

ra cứ đi về phía công viên

giờ thì bà Mỹ kế bên (không

biết tên) bắt đầu dậy đề máy

xe nổ rẹt rẹt đi làm hãng

bao ny lông cứ như không có

chuyện gì xảy ra từ từ bà

Mỹ kế bên như bao người khác

có ly cà phê mà cái hãng

bao ny lông này không có cà

phê người đàn bà hưởng thụ mùi

hương thơm cà phê robusta trước

khi nghe cái máy đập của hãng

bao ny lông ồn ào đinh tai

nhức óc mà người đàn bà đã

thức dậy từ bốn giờ sáng đề

máy xe nổ rẹt rẹt đi làm

hãng bao ny lông bao nhiêu năm

nay đứng máy vô bao ôm vác

người đàn bà vẫn nhẫn nại trong

giấc mơ ly cà phê thơm mà

bà làm theo cách của bà theo

những tiếng động đinh tai nhức óc

để trở về một ngày bình yên

con cái gia đình rồi lại bốn

giờ sáng đề máy xe nổ rẹt

rẹt rồi chiếc xe đổ rác lại

đến đổ rác rồi hai người đi

bộ đã đi như không có chuyện

gì xảy ra người đàn bà hoan

hỷ làm ra cái bao ny lông

một ngày trời còn tờ mờ sáng.

(Translated into English by Trần Vũ Liên Tâm)

Thach Tot

FOUR O’CLOCK IN THE MORNING

The trash truck comes again dumping trash from

the glimmering early hours there are two

walkers who already walked since the dimming

dusk and the truck dumping trash like that at

four o’clock in the morning the trash truck

performs its duties picking up the

dumpster the sound of iron clashing

so sharp earsplitting harming the two people

walking as if nothing has happened just

walking towards the park now the American

woman right next door (don’t know her name)

starts the ignition of the car engine

whizzing to head to work at the plastic

bag company as if nothing has

happened slowly the American

woman next door like every other

person has a cup of coffee which this

plastic bag company doesn’t have

the woman is enjoying the aroma

of Robusta coffee before hearing

the pressing machine of the plastic bag

company buzzing the deafening

throbbing headache noise which the woman

was already awakened from at four

o’clock in the morning starting the car

engine to wheezing to run to head to

work at the plastic bag company for

all these years working the bag-assembly

machine carrying the woman still endures

within the dream of the aromatic

coffee cup which she has made with her

method along with the deafening and

throbbing headache to return to a day

of peace [with] children and family and

then again at four o’clock in the morning

starting the car engine whizzing then

the trash truck again comes to dump trash

and then two walkers walked as if there

was nothing happening the woman joy

fully producing a bag made of plastic

one day as the sun still glimmers very early.